Hoekpand: Vismarkt-Oudkerkhof

In een artikel uit Steengoed nr. 50 (2010), het blad van het Utrechtse Monumentenfonds, staat een geschiedkundig verhaal van Ben van Spanje over het hoekpand Vismarkt-Oudkerkhof, waarin nu de zaak Veltman Liesting zit.


Het artikel was een geweldige bron die ik met graagte tot me nam. Maar helaas ontdekte ik daarin  een onduidelijke uitleg rondom de adresnummering en de benaming van de panden; deze lopen nog al eens door elkaar.  Dat was verwarrend.

Dit ga ik hier aanpakken. In de hoop dat iemand die het artikel via internet zoekt ook dit verhaal zal lezen en het wellicht allemaal wat duidelijker wordt.

Kadaster
Als ik het heb over panden, baseer ik me op de volgende kadastrale tekening:

(OK staat voor Oudkerkhof, VM voor Vismarkt)


Anno 2104:
Het pand van Veltman Liesting, zichtbaar op de foto, heeft op dit moment het adres Oudkerkhof 3.

Het bestaat kadastraal uit drie onderdelen: 1311, 1312 en 1313. Daaruit is terecht op te maken dat het een samenvoeging is van een aantal huizen die vroeger apart bestonden.

Dat is duidelijk te zien als je ervoor staat. Op de foto hierboven is het verschil tussen 1312 en 1313 te herkennen: het smalle huisje met de trapgevel staat op 1313. Links ervan is 1312.

Overige relevante feiten uit het heden:
* het adres Oudkerkhof 1 bestaat niet meer
* het adres Vismarkt 1 bestaat niet meer
* op het adres Vismarkt 2 staat het pand dat overeenstemt met kadastrale nummer 1314. Daarin zit op dit moment bakker Roel, rechts naast Veltman Liesting.

En dan nu het verleden:

Kadastraal 1311
Daar stond in de recente geschiedenis en tot 196x een apart huis. Dat had het adres Oudkerkhof 3. In de tijd van de wijknummers (voor 1890) werd het benoemd als F 90.

Tot zover alles nog helder, nu komt het verhaal waarin het Steengoed-artikel verkeerd ging.

Kadastraal 1312 en 1313
Op de plek van 1312 heeft tot 1900 een pand gestaan dat toen aangeduid werd met het adres Oudkerkhof 1 én met Vismarkt 1. Voor 1890 was het F 94. Zowel aan de kant van het Oudkerkhof als aan de Vismarkt was er een ingang.

In 1900 vond er een vereniging plaats van de panden 1312 en 1313, die in de jaren ervoor allebei eigendom waren geworden van de familie Engelman.

Het nieuwe pand, dat op de plek 1312-1313 stond, werd aangeduid met Vismarkt 1. Het adres Vismarkt 2 bestond op dat moment niet meer. Het pand op de kadastrale plek 1314 heeft dan het adres Vismarkt 3.

Ook het adres Oudkerkhof 1 bestond op dat moment niet meer.

Hernummering
In 1903 werd de nummering op de Vismarkt aangepast door de gemeente. Het pand op plek 1312-1313 werd Vismarkt 1.

En het pand op plek 1314 werd adres Vismarkt 2. Dat is nu (in 2014) nog steeds zo.

Veltman
In 1960 koopt Richard van de Pas, toenmalig eigenaar van Veltman Liesting, het pand op de plek 1312-1312. In 196x laat hij er één pand van maken. En zo ontstaat de situatie zoals we die nu nog kennen.

Tot slot. Niet alleen het Steengoed-artikel maakte foutjes. Ook bij het Monumenten Inventarisatie Project zijn ze niet helemaal foutloos, blijkens dit stuk uit 1989 (klik erop voor een vergroting):


Een correcte tekst zou zijn: in 1900 vond er een samenvoeging plaats met het pand dat toen het adres Vismarkt 2 had. Tegenwoordig is Vismarkt 2 het pandje rechts ernaast.